Την έναρξη της τελετής κήρυξε ο Δήμαρχος Αθηναίων Χάρης Δούκας, ο οποίος στο χαιρετισμό του τόνισε μεταξύ άλλων: «Το θέατρο, ως μορφή Τέχνης, δίνει τη δυνατότητα να συνδεθούμε, να συγκινηθούμε, να νιώσουμε μαζί μια αλήθεια, συνήθιζε να λέει ο ίδιος ο Κάρολος Κουν και τα λόγια του μας δείχνουν τον δρόμο μέχρι σήμερα. Ο Δήμος της Αθήνας, στηρίζει τα θεατρικά βραβεία «Κάρολος Κουν» με όλες τις δυνάμεις του, ενώ η Ένωση Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών, ένα από τα παλαιότερα και με συνεχή λειτουργία πνευματικά σωματεία της χώρας, συμβάλλει αποφασιστικά, ώστε αυτό το εγχείρημα να έχει το κύρος και την αναγνώριση που του αξίζει. Ως Δήμαρχος θα προσπαθήσω να διασφαλίσω ότι κάθε Αθηναίος και κάθε Αθηναία θα έχει την ευκαιρία να εξερευνήσει και να εκτιμήσει τον πολιτιστικό πλούτο που μας περιβάλλει. Η ανάδειξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας σε όλες τις εκφάνσεις της, χωρίς λογοκρισία, η διατήρηση της πολιτιστικής φυσιογνωμίας της πρωτεύουσας και η στήριξη των ανθρώπων του πολιτισμού είναι για εμάς πυξίδα σε κάθε δράση μας. Σκοπός μας είναι να φέρουμε τον πολιτισμό σε κάθε γειτονιά της Αθήνας, να τον καταστήσουμε προσβάσιμο σε όλους. Η τέχνη δεν χωρά μέσα σε 4 τοίχους. Γι’ αυτό θέλουμε να βγει έξω στους ελεύθερους δημόσιους χώρους, στους δρόμους και τις πλατείες. Ο Πολιτισμός είναι ταυτοτικός πυλώνας της πόλης μας. Είναι μια ασπίδα απέναντι στα φαινόμενα της βίας, του φόβου, της ανομίας και του κλίματος ανασφάλειας. O Πολιτισμός επιστρέφει δυναμικά στην Αθήνα.»

Το σύμβολο των Βραβείων Κριτικών Θεάτρου και Μουσικής είναι επίχρυσο ακριβές αντίγραφο στεφάνου ελληνιστικής εποχής, που ανακαλύφθηκε σε βασιλικό τάφο της Αττικής και φυλάσσεται στο Μουσείο Μπενάκη, ενώ αυτό των βραβείων «Κάρολος Κουν» είναι αντίγραφο του «Ηλίου» που φιλοτέχνησε ο ζωγράφος Διαμαντής Διαμαντόπουλος για τις ανάγκες της σκηνοθεσίας της τραγωδίας «Άλκηστις» του Ευριπίδη – του πρώτου αρχαίου δράματος που σκηνοθέτησε ο Κάρολος Κουν.

Κατάλογος βραβείων

ΒΡΑΒΕΙΑ «ΚΑΡΟΛΟΣ ΚΟΥΝ»

Σκηνοθεσίας Ελληνικού Έργου: Θανάσης Σαράντος για τον Οιδίποδα Τύραννο

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Ερμηνείας Ελληνικού Έργου: Βερόνικα Δαβάκη για τη «Μαρίκα Νίνου»

Δραματουργίας Ελληνικού Έργου: Μάνια Παπαδημητρίου για το «Σμύρνη, Μανίτσα μου!»

ΒΡΑΒΕΙΑ ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΚΡΙΤΙΚΩΝ

Μεγάλο Βραβείο Θεάτρου: Μάνος Βακούσης – για την ερμηνεία του στο έργο του Ερίκ-Εμανουέλ Σμιτ «Ο επισκέπτης» και για την πολύχρονη προσφορά του στο ελληνικό θέατρο

Βραβείο Αρχαίου Δράματος: Δημήτρης Καταλειφός – για τον Οιδίποδα επί Κολωνώ στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου

Βραβείο Θεατρολογικού Συγγράμματος: «Ο Ποιητής και ο Τύραννος. Η αναμέτρηση του Φρήντριχ Χαίλντερλιν με τον Σοφοκλή» του Συμεών Σταμπουλού (έκδοση του Συλλόγου προς διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων)

Βραβείο Διεθνούς Θεατρικού Ρεπερτορίου: Χρήστος Θεοδωρίδης – για την παράσταση «Ποιος σκότωσε τον πατέρα μου» του Εντουάρ Λουί

Βραβείο σε Νέο Καλλιτέχνη του Θεάτρου: Βαλέρια Δημητριάδου – για το έργο της «Και εφύτευσεν ο Θεός παράδεισον»

ΒΡΑΒΕΙΑ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΚΡΙΤΙΚΩΝ

Μεγάλο Βραβείο Μουσικής: Δημήτρης Γιάκας (δεν απεδέχθη τη βράβευση)

Βραβείο Μουσικολογικού Συγγράμματος: «Ιστορία της Μουσικής στη Νεώτερη Ελλάδα» (Α’ τόμος) με επιμέλεια των +Χάρη Ξανθουδάκη, Πάνου Βλαγκόπουλου, Κώστα Καρδάμη, Στέλλας Κουρμπανά (έκδοση του Ωδείου Αθηνών) – για την συστηματική παρουσίαση της ελληνικής μουσικής δημιουργίας και τη μετάβαση προς μια νέα θεώρηση της ιστορίας της

Βραβείο σε Δισκογραφική Εργασία Ελληνικού Ενδιαφέροντος: «Bridges» με τη βιολονίστα Δανάη Παπαματθαίου-Μάτσκε και τον πιανίστα Ούβε Μάτσκε (έκδοση της δισκογραφικής εταιρείας BIS) – για την ποιότητα των ερμηνειών και την πιστότητα των ηχογραφήσεων

Βραβείο σε Πολιτισμικό Οργανισμό της Περιφέρειας: Σύλλογος Φίλων της Δημοτικής Φιλαρμονικής Τρικάλων – για τη δράση του προς στήριξη της ορχήστρας και το λεύκωμα με θέμα την ιστορία της Δημοτικής Φιλαρμονικής Τρικάλων

Βραβείο σε Νέο Καλλιτέχνη της Μουσικής: Έκτορας Ταρτανής – για τη συναυλία του επικεφαλής της ΚΟΑ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (2-12-2022)

ΕΠΑΙΝΟΙ (θέατρο)

Έπαινος για Αρχαίο Δράμα: Λένα Παπαληγούρα – για την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή στο Ηρώδειο

Έπαινος για Διεθνές Ρεπερτόριο: Μάνος Καρατζογιάννης – για την ερμηνεία του στο «Όταν μεγαλώσω θα γίνω Νάνα Μούσχουρη» του Νταβίντ Λελαί-Ελό

Έπαινος για Διεθνές Ρεπερτόριο: Κωνσταντίνος Κυριακού για την παράσταση «Ay, Carmela» του Χοσέ Σινιστέρα (και για τις ερμηνείες του ιδίου και της Κατερίνας Μπιλάλη)

Έπαινος σε Νέο Καλλιτέχνη του Θεάτρου: Τάσος Λέκκας – για την ερμηνεία του στο έργο «Η νύχτα των μυστικών» του Άκη Δήμου

ΕΠΑΙΝΟΙ (μουσική)

Έπαινος για Μουσικολογικό Σύγγραμμα: «Η μουσική δωματίου του Γιάννη Α. Παπαϊωάννου ως το 1965, με έμφαση στα έργα σε τονικό ιδίωμα» της Ξένιας Θεοδωρίδου (εκδόσεις Παπαγρηγορίου-Νάκας)

Έπαινος για Δισκογραφική Εργασία Ελληνικού Ενδιαφέροντος: «Κωνσταντίνος Ι. Σφακιανάκης» (έκδοση της δισκογραφικής εταιρείας Subways) – για τις πρώτες ηχογραφήσεις έργων του συνθέτη

Έπαινος σε Νέο Καλλιτέχνη της Μουσικής: Νεφέλη Κωτσέλη – για την ερμηνεία της ως Νέρις στη «Μήδεια» του Λουίτζι Κερουμπίνι

Παρέμβαση ανθρώπων της επιστήμης και της τέχνης στην ποσόστωση για το ελληνικό τραγούδι

Παρέμβαση μέσω δήλωσης τους έκαναν 10 άνθρωποι της επιστήμης και της τέχνης στη συζήτηση για την πρόταση νόμου του υπουργείου Πολιτισμού, σχετικά με την ποσόστωση για το ελληνικό τραγούδι.

«Είναι καθήκον ενός εθνικού κράτους, ιδίως την εποχή της παγκοσμιοποίησης, να μην θέτει φραγμούς στα αγαθά άλλων πολιτισμών, ταυτόχρονα όμως να μην αφήνει να καταπατώνται τα πολιτισμικά επιτεύγματα του λαού του από ιδιαίτερα επαγγελματικά συμφέρονταν». Αυτό αναφέρει η «δήλωση 10 ανθρώπων των επιστημών και της τέχνης» με αφορμή τις αντιδράσεις που έχουν προκύψει σχετικά με την πρόταση νόμου του υπουργείου Πολιτισμού.

«Η καλή μουσική όλων των χωρών είναι σεβαστή και πρέπει να ακούγεται. Συγχρόνως, όμως, θα πρέπει να γίνεται κατανοητό από όλα τα μέλη της κοινωνίας πολιτών (και φυσικά οι επαγγελματίες του τουρισμού αποτελούν μέλη αυτής) ότι η ανάδειξη του οικείου πολιτισμού με την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του, αν γίνει με ευαισθησία και γνώση, είναι προς όφελος όλων, ιδιαίτερα των ασχολουμένων με την ελληνική φιλοξενία» αναφέρουν σχετικά.

Την δήλωση – παρέμβαση υπογράφουν οι Βαγενάς Νάσος, ποιητής, καθηγητής ΕΚΠΑ, Δεμερτζής Νίκος, καθηγητής ΕΚΠΑ, Ζιάκας Θεόδωρος, συγγραφέας, Καραποστόλης Βασίλης, καθηγητής ΕΚΠΑ, Κουτσομάλλης Κυριάκος, γεν. διευ/ντής Ιδρύματος Β.&Ε. Γουλανδρή, Μακρυδημήτρης Αντώνης, καθηγητής ΕΚΠΑ, Σιδέρης Ανδρέας, εκδότης, Σόρογκας Σωτήρης, ζωγράφος, καθηγητής ΕΜΠ, Τσιβάκου Ιωάννα, καθηγήτρια Παντείου Πανεπιστημίου και Τσοκανή Χαρίκλεια, καθηγήτρια, Παντείου Πανεπιστημίου

.

Ακολουθεί ολόκληρη η δήλωση:

Οι αρνητικές αντιδράσεις που ακολούθησαν τη νομοθετική πρόταση του Υπουργείου Πολιτισμού για την ελληνική μουσική και ιδίως για το ελληνόφωνο τραγούδι, προκάλεσαν κάποια ερωτηματικά στα οποία οι υπογράφοντες το παρόν κείμενο δίνουν τη δική τους απάντηση.

Ερωτήματα:

1. Δικαιούται ή όχι το κράτος να παρεμβαίνει στην πολιτισμική αγορά; Διότι για παρέμβαση στη μουσική αγορά πρόκειται και όχι στην πολιτισμική δημιουργία.

2. Πώς επιτρέπεται στο κράτος να παρεμβαίνει σε μακρόχρονους πολιτισμικούς θεσμούς που δεν έχουν προκύψει από νομοθετικές ρυθμίσεις αλλά από μακροχρόνιες κοινωνικές πρακτικές ─ όπως ο γάμος για παράδειγμα ─ να ιδρύει πολιτισμικούς οργανισμούς ─ όπως μουσεία ή μουσικά σχολεία ─ και να προΐσταται της εκπαιδευτικής λειτουργίας εν γένει, ενώ του υποδεικνύεται να μην παρεμβαίνει ρυθμιστικά στη μουσική αγορά, όταν μάλιστα δεν ασκεί απαγόρευση αλλά περιορίζεται στην παροχή κινήτρων;

3. Αμφιβάλλει κανείς ότι το τραγούδι δεν είναι μόνο μουσική, αλλά και στίχος και δη ποιητικός; Αρνείται κανείς πως το τραγούδι αποτέλεσε και αποτελεί για όλους τους λαούς, στις διάφορες ιστορικές μορφές του, όχι μόνο μέσον επικοινωνίας, αλλά και γλωσσικής εκμάθησης και σύνδεσης του ατόμου με τη συλλογική μνήμη;

Σε αυτές τις ηχηρά διατυπωμένες απορίες απαντούμε κατά σειρά:

Απαντήσεις:

1.Το Υπουργείο Πολιτισμού, ως όργανο του κράτους, ιδρύθηκε για την προστασία της πολιτισμικής μας κληρονομιάς; Σ’ αυτήν την κληρονομιά ανήκει δικαιωματικά και η ελληνική μουσική εν γένει, όπως και το ελληνικό τραγούδι. Η προστασία δεν νοείται ως επιχορήγηση του δημιουργού, αλλά ως ενίσχυση της συνέχειας ενός εθνικού πολιτισμικού πλούτου αναγκαίου για την επιβίωση ενός λαού. Είναι καθήκον ενός εθνικού κράτους, ιδίως την εποχή της παγκοσμιοποίησης, να μην θέτει φραγμούς στα αγαθά άλλων πολιτισμών, ταυτόχρονα όμως να μην αφήνει να καταπατώνται τα πολιτισμικά επιτεύγματα του λαού του από ιδιαίτερα επαγγελματικά συμφέροντα. Η καλή μουσική όλων των χωρών είναι σεβαστή και πρέπει να ακούγεται.

Συγχρόνως, όμως, θα πρέπει να γίνεται κατανοητό από όλα τα μέλη της κοινωνίας πολιτών (και φυσικά οι επαγγελματίες του τουρισμού αποτελούν μέλη αυτής), ότι η ανάδειξη του οικείου πολιτισμού με την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του, αν γίνει με ευαισθησία και γνώση, είναι προς όφελος όλων, ιδιαίτερα των ασχολουμένων με την ελληνική φιλοξενία. 

2. Το σύγχρονο δημοκρατικό κράτος δεν είναι μόνο κράτος προστατευτικό τής οικονομίας ή του δικαίου, είναι και κράτος προστασίας των όρων για την ηθική και πνευματική εξύψωση της κοινωνίας πολιτών. Εξού και η παρέμβασή του στον κινηματογράφο, στο θέατρο, στην συγγραφική παραγωγή∙ γι’ αυτό, άλλωστε, είναι δίκαιη η κριτική που του ασκείται όταν δεν το πράττει ή ολιγωρεί στην υποστήριξή τους.

3. Το γεγονός ότι πολύ συχνά, κάτω από την επιρροή του συρμού, επιλέγονται μουσικές και τραγούδια με πενιχρό στίχο, μας απομακρύνει από νοήματα που τρέφουν και συντηρούν τον κοινό μας βίο. Σε αντίθεση, το ποιοτικό ελληνικό τραγούδι, ως το τελευταίο οχυρό τού προφορικού λόγου, ενώ χαρίζει στον ακροατή του την παρηγοριά τού συνανήκειν, θεμελιωμένου κατ’ εξοχήν στην μητρική γλώσσα, ταυτόχρονα, τον συνδέει με τη συλλογική μνήμη. Κι αυτήν την μνήμη είναι καθήκον του κράτους να την προστατεύει.